روز مادر،
بی گمان روز مادر آریاییان که در این سرزمین اهورایی از هزارههای دور میزییند، روزی نیست که مشتی وحشی بی تمدن از صحرای حجاز و اورشلیم و در کل آئین اهریمنی ابراهیمیت بر آن چیره و اجبار کردهاند.
ایرانشهر، سرزمین پیدایش تمدن و ایزدبانوان جهان است. در بین اینهمه فراوانی از نمادهای ایزدبانوان ایرانی که هرکدام ویژهگیهای زیبای خاص خودشان را دارند، به گمانم ایزد آناهیتا بهترین گزینه برای برگزیده شدن نماد روز مادر در این سرزمین ورجاوند است.
پیشتر روز عشاق به ایزد سپندارمذد منتسب شده و همچنین ایزد مهر برای روز بانو (زن) را پیشنهاد میدهم.
اما ایزد آناهید و یا آناهیتا و یا بصورت کاملتر میتوان چنین نوشت، اَرِدْوی سورَ اَناهیتا (Aredvi Sura Anahita) و یا اَرِدْویسورَ اَناهیتا [ardwisarā Anāhitā] یک ایزد ایرانی که در بین آریاییان بسیار ارزشمند و شکوهمند بوده است. آناهید به چم پاک بودن و بی آلایشی نیز است. او ایزد آبهای جهان است و هدایتگر مردمان بویژه مادران که نطفه بانوان را تمیز نگه میدارد برای پذیرش نفطه مردان که فرزندانی نیک سرشت بوجود آورند.
در اوستا ی ورجاوند، یشت پنجم بنام آبان یشت از برای این ایزدبانوست که چنین ستایش شده است :
او نیروی حیات بخش است که از سوی ستارگان بدستور مزدا اهوره به زمین آمد که یاور آفرینندگان نیکی باشد، آنان که با بدی در ستیز هستند. اهورامزدا به او نیروی حیاتبخش بخشیده است. اهورامزدا فره زرتشت را به او برای محافظت سپرده است. آناهیتا مادر همه دانشهاست و نیز دختر اورمزد. در اوستا چنان با شکوه از این ایزدبانو یاد شده است که انسان را به نقطهای از شکوهمندی کم نظیر میرساند.
بخشهایی از این ستایش چنین است:
«زیبا، شکوهمند، خوشاندام، فرهمند، کمربند بر میان بسته، دارای موزههایی (پاپوش) تا قوزک پایش با بندهای زرین، همه آراسته، درخشان و با بالاپوشی پوشیده، آراسته، پرچین و زرین، سپیدبازو، آراسته به زیورهای زیبا از جمله گوشوارههای چهارگوش زرین و گردنبند پَنام زرین، گردن زیبا و مقدس، تاج زرین هشتپر بر سر، آراسته به گوهرهایی همچون ستارگان درخشان، روشنایی دارای همه گونه آسانی، آراسته به صد ستارهٔ زرین هشتپاره، گردونه شکل، آراسته با نوارها، زیبا، دارای پنبری برجسته، نیکو ساخته، پوشانده در جامههایی ببرین.»
نماد این ایزدبانو نیلوفر آبی است که میتواند یکی از نمادهایی برای پیشکشی به مادران در این روز باشد. روز او در گاهشمار زرتشتی و یا باستانی ایرانشهر، روز دهم هرماه (آبان) است و روزی بنام ناهیدشید برای نامگذاری در هفته است.
در باورهای آریاییان و مزدیسنی (در کل مردم ایرانزمین) جهان و زمان کرانهمند به چهار دوره سه هزار ساله تقسیم شده است که به ترتیب چنین است، دوره سکون و آرامش، دوره اوشیدر، دوره اوشیدرماه و دوره سوشیانت، در هزاره سوشیانت، نطفه زرتشت که در نزد ایزد آناهیت محفوظ است در زمانی مشخص در دریاچه ای گذاشته میشود (دریاچه هامون) و بوسیله آناهیت در رحم دختری قرار گرفته میشود و آن دختر نطفه زرتشت بزرگ را بارور میکند و سوشیانت زاده میشود (در واقع پسر زرتشت بزرگ).
فردوسی بزرگ از این ایزدبانو چنین یاد کرده است،
خداوند کیوان و گردان سپهر
فروزندهٔ ماه و ناهید و مهر
حال که متوجه جایگاه و ارج این ایزدبانوی ایرانی شدهایم، آیا مهتر نیست که روز مادر، این عنصر حیات بخش و جاودانه و دانش آموز فرزند را بنام او نامگذاری کنیم؟
بیگمان هر ایرانی خردمندی که مهری به این سرزمین ورجاوند اهورایی داشته باشد، پذیرای این پیشنهاد خواهد بود.
روزش را متوجه شدیم، دهم، اما در چه ماهی؟
من اسفندماه را پیشنهاد میدهم، دهم اسفندماه که ماه ایزد سپندارمذد نیز است و کلا ماه اسفند را میتوان به بانوان ایرانشهر اختصاص داد، روز عشاق، روز زن، روز دختر، روز پرستار ووو.
و البته اگر ایرانیان به ماه آذر دلبستگی دارند، میتوان دهم آذرماه را روز مادر نامگذاری کرد.
باشد که کارساز گردد، ایدون باد، ایدون ترج باد.
رضا مهربانی
۲۱ آذرماه ۸۵۸۴
برابر با ۱۲ دسامبر ۲۰۲۵ ترسایی
پاینده ایران
#جاویدشاه
#رنسانس_ایرانی
روز مادر، ایزد بانو آناهیتا