میترائیسم

موضوع دیگری که میتوان تاثیر میترائیسم (آیین مهر) را در اروپا و تمدن روم باستان دید، معابد بسیار زیادی از میترائیسم است که تا به امروز هم در کشورهای اروپایی به مانند (ایتالیا، فرانسه، المان) وجود دارد و تاریخچه فرهنگ میترائیسم را در اروپا به روشنی نشان میدهد.
آیین مهر به احتمال زیاد طبق اسناد موجود در قرن سوم در پیش سربازان روم بسیار قابل احترام و اهمیت بود و زمانی که امپراطوری روم مسیحیت را بعنوان دین رسمی امپراطوری خود اعلام کرد بسیاری از رسوم و آیینهای میترائیسم را که نزد سربازان و مردم امپراطوری نقش و تاثیر زیادی در روابط اجتماعی مردم داشت در کنار مسیحیت قرار گرفت و نقش و روند مهمی در اینده اروپا ایجاد کرد.
نمونه بارز ان همان تولد مسیح است، درخت کاج سال نو و همچنین ستاره میترا بر روی ان بعنوان نماد روشنایی و نور میباشد.
نشان های میترا را میتوان بر روی سکه های روم باستان، همچنین امروز بر روی تمبر رسمی کشور فرانسه مشاهده کرد. (بصورت نیمرخ صورت یک بانو)

میترائیسم یک فرهنگ هند و ایرانی است کهن است که در فرهنگ میترائیسم یونان و رومی تاثیرات زیادی گذاشته است. یکی از ان تاثیرات مهم که ریشه و شروع یک اندیشه در یونان و روم بوده است، پیدایش خدای “TAUROCTONE” (قربانی کردن گاو نر) در میترائیسم غربی است.

در اندیشه میترائیسم غربی میترا خدای تعهد است، (وُدا) خدای میترا به معنی دوستی و تعهد میباشد، بخاطر همین است که در تعهدنامه های نوشتاری میترائیسم میتوان شاهنشاهی آسمانی را دید و نشان دهنده حالت حقوقی این اندیشه و همچنین موقعیت پادشاهی ان است.
میترا مخالف وَرونا (Varuna) خدای دیگر شاهنشاهی بود، این مخالفت به مانند سیاه و سفید و یا این دنیا و ان دنیا کاملا مشهود بود. خوب و مهربان و نزدیک به بشر این خدای روشنایی، مراقبت میکرد از راستی و درستی با توجه به اعتلاف و سوگندهایی که به او مرتبط بود.
میترائیسم تاثیر کمی از یکتاپرستی گرفت که یونان باستان خداهای مختلفی دیده میشود.

اما ظهور زرتشت که مکتب یکتاپرستی و دولایست (monothéiste et dualiste ) را پایه گذاری کرد، بسیاری از خدایان را حذف و یا نادیده گرفت.

نکته دیگر اینکه زرتشت خدایان ایرانی را همگرا و در غالب اهورامزدا معرفی میکند.
یک توضیح کوتاه از مکتب دولایست (dualiste):
در این مکتب وجود و شروع اندیشه خوب و بد است. اهریمن و نیکی در واقع نیکی (روح، جهان معنوی) و اهریمن (بدن، جهان مادی) است.
با توجه به توضیح بالا، میتوان این پرسش را پیش کشید که ایا اهورا مزدا (Ahura Mazda) جایگزینی برای میترا وَرونا (Mitra-Varuna) بصورت برعکس نبوده است؟!
اهورا نشان دهنده وَرونا و مزدا معنی و لقب جنبه خیرخواه میترا در اندیشه میترائیسم است.
اما مشخصا اهورا مزدا حالت خدای اسمانی و نگه دارنده عدالت در اندیشه زرتشت که در بر گیرنده برخی از حالا و اندیشه های میترائیسم هند و ایرانی است.

** تصویر فرتور:
لوحه‌ای که در آن دوشیر یک شکه را میکشد و سر یک شخص به مانند ستاره میترا در موزه ملی‌ افغانستان (کابل) **
مجسمه آزادی در امریکا دقیقا برگرفته از این سر میترا ستاره دار است.

اگاهی تا رهایی

رضا مهربانی
رنسانس ایرانی

سرچشمه متن:
http://www.universalis.fr/encyclopedie/mitra/

http://www.universalis.fr/encyclopedie/mithraisme/

https://fr.wikipedia.org/wiki/Dualisme_(religion)

http://www.bereshith.org/article-15983083.html

https://fr.wikipedia.org/wiki/Culte_de_Mithra